Przegląd oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego

PRZEGLĄDY SYSTEMU OŚWIETLENIA AWARYJNEGO I EWAKUACYJNEGO

Odpowiedni system oświetlenia to przede wszystkim bezpieczeństwo i sprawna ewakuacja użytkowników obiektu po zaniku zasilania. Jest on wręcz niezastąpiony w pomieszczeniach, które są bardzo słabo oświetlone lub które korzystają wyłącznie ze światła sztucznego jak np. parking podziemne, kotłownie, strychy, piwnice itp.

Jakie są wymagania dla awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego?

➤

powinno być wykonane zgodnie z Polskimi Normami,
➤

zanik zasilania opraw podstawowych powinien powodować zadziałanie opraw awaryjnych,
➤

powinno działać przez co najmniej 1 godzinę od zaniku zasilania podstawowego,
➤

oprawy oświetlenia awaryjnego powinny osiągać pełny poziom natężenia oświetlenia w czasie mniejszym niż 60 s.
➤

oprawy oświetleniowe powinny być rozmieszczone w sposób równomierny, nie powinny być narażone na działanie niskich temperatur,
➤

na całej długości dróg ewakuacyjnych instalacja powinna wytwarzać wymagane minimalne natężenie oświetlenia (1 lx) tak, aby możliwy był bezpieczny ruch w kierunku wyjścia do miejsca zapewniającego bezpieczeństwo,
➤

na całej długości dróg ewakuacyjnych instalacja powinna wytwarzać minimalne natężenie oświetlenia (5 lx) tak, aby sprzęt przeciwpożarowy oraz przyciski sterujące urządzeniami przeciwpożarowymi mogły być łatwo zlokalizowane.

Gdzie jest wymagane awaryjne oświetlenie ewakuacyjne

1. W pomieszczeniach:

➤

widowni kin, teatrów i filharmonii oraz innych sal widowiskowych,
➤

audytoriów, sal konferencyjnych, czytelni, lokali rozrywkowych oraz sal sportowych, przeznaczonych dla ponad 200 osób,
➤

wystawowych w muzeach,
➤

o powierzchni netto ponad 1000 m2 w garażach oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym,
➤

o powierzchni netto ponad 2000 m2 w budynkach użyteczności publicznej, budynkach zamieszkania zbiorowego oraz w budynkach produkcyjnych i magazynowych.

2. Na drogach ewakuacyjnych:

➤

z pomieszczeń wyżej wymienionych w pkt 1,
➤

oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym,
➤

w szpitalach i innych budynkach przeznaczonych przede wszystkim do użytku osób o ograniczonej zdolności poruszania się,
➤

w wysokich i wysokościowych budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego.

System oświetlenia ewakuacyjnego powinniśmy instalować również:

1. Strefach wysokiego ryzyka takich jak:

➤

w kabinach wind,
➤

na schodach i platformach ruchomych,
➤

na parkingach zadaszonych.

2. W pomieszczeniach takich jak:

➤

toalety, lobby, przebieralnie i szatnie (pomieszczenia, w których podłoga ma powierzchnię ponad 8 m2, powinny posiadać oświetlenie ewakuacyjne spełniające wymagania jak dla strefy otwartej),
➤

pomieszczenia techniczne,
➤

szpitale (na salach operacyjnych oraz bloku OIOM natężenie oświetlenia ewakuacyjnego nie może być mniejsze od natężenia oświetlenia podstawowego).

Gdzie należy umieszczać oprawy

➤

przy każdych drzwiach wyjściowych przeznaczonych do wyjścia ewakuacyjnego,
➤

w pobliżu schodów, tak aby każdy stopień był oświetlony bezpośrednio,
➤

w pobliżu każdej zmiany poziomu,
➤

obowiązkowo przy wyjściach ewakuacyjnych i znakach bezpieczeństwa,
➤

przy każdej zmianie kierunku,
➤

przy każdym skrzyżowaniu korytarzy,
➤

na zewnątrz i w pobliżu każdego wyjścia końcowego,
➤

w pobliżu każdego punktu pierwszej pomocy.

Podział oświetlenia awaryjnego

Rodzaje systemów oświetlenia awaryjnego

Bateria centralna

W tym systemie wszystkie oprawy awaryjne zasilane są z jednego, zewnętrznego źródła. Jest to stacja główna, która składa się z akumulatorów oraz części sterująco-kontrolnej. System oświetlenia awaryjnego w oparciu o baterię centralną zmusza, aby okablowanie opraw było wykonane w odpowiedniej odporności ogniowej.

Zastosowanie baterii centralnej powoduje, iż wszelkie testy miesięczne i roczne wykonywane są automatycznie i autonomicznie. System sam generuje dziennik serwisowy, co znacznie ułatwia konserwację całego systemu.

Rozwiązanie polecane jest w dużych budynkach, gdzie nie ma możliwości kontroli pojedynczych opraw ze względu na ich znaczną ilość.

CentralTest

CENTRALTEST coraz częściej wybierany jest przez inwestorów ze względu na pełną zgodność z obowiązującymi w Polsce przepisami PPOŻ. ale również ze względu na dużą wygodę jego użytkowania i serwisowania.
Systemy te posiadają jednostkę centralną, która odpowiada za systematyczne testowanie stanu technicznego wszystkich elementów systemu, jednak nie odpowiada za załączanie się opraw w tryb pracy awaryjnej.

Praca awaryjna opraw załączana jest samoczynnie, po zaniku napięcia zasilającego. Dzięki takiemu rozwiązaniu zapewnienie bezpieczeństwa osób przebywających w obiekcie zostaje rozproszone na wszystkie oprawy awaryjne i nie ma ryzyka, że uszkodzenie jednostki centralnej systemu spowoduje całkowity brak oświetlenia awaryjnego w obiekcie, tak jak to jest przy zastosowaniu systemów z centralną baterią.

Autotest

Jednych z najbardziej popularnych na rynku są oprawy z funkcją automatycznego testu. Co więcej przy wyborze w/w opraw nie są wymagane dodatkowe urządzenia kontrolne ani zasilające. Oprawy te automatycznie wykonują testy i za pomocą kolorowych diod sygnalizują o swoim stanie technicznym. Co więcej wykonują one wymagane przez normę PN-EN 50172 testy:

➤

co miesiąc – test symulacji awarii zasilania i przełączania oprawy w tryb awaryjny, dodatkowo działanie poszczególnych podzespołów.
➤

co rok – test miesięczny oraz dodatkowo pomiar czasu świecenia oprawy, aż do rozładowania akumulatorów.

Jak często należy wykonywać przeglądy

Minimum raz w miesiącu należy sprawdzać czy dana oprawa po zaniku czy awarii zasilania samoistnie przełącza się w tryb pracy awaryjnej. Minimum raz w roku należy wykonać test rozszerzony. Należy przełączyć oprawy w tryb pracy awaryjnej i sprawdzić jej czas świecenia, aż do momentu rozładowania akumulatorów. Zgodnie z obecnymi wymaganiami minimalny czas działania opraw oświetlenia awaryjnego to 1 godzina. Pełne rozładowanie akumulatorów i ich ponowne naładowanie powoduje ich uformowanie i przedłuża żywotność.

Jak wygląda przegląd oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego

Wymagania co do serwisu i testowania oświetlenia ewakuacyjnego w obiektach według PN-EN 50172:2005:

1. W przypadku używania automatycznego urządzenia testującego informacje powinny być rejestrowane co miesiąc.
2. W przypadku wszystkich innych systemów testy wraz z zarejestrowaniem ich wyników powinny być wykonywane w następujący sposób:

➤

codziennie – w przypadku systemów centralnego zasilania należy wizualnie kontrolować wskaźnik właściwej pracy.
➤

comiesięcznie – włączyć w trybie pracy awaryjnej każdą oprawę i każdy wewnętrznie oświetlany znak ewakuacyjny, poprzez symulację awarii zasilania oświetlenia podstawowego, na okres wystarczający do sprawdzenia, czy każda oprawa świeci. W tym czasie należy sprawdzić prawidłowe funkcjonowanie wszystkich opraw oświetlenia awaryjnego i podświetlanych znaków.
➤

corocznie – wykonać ten sam test co comiesięcznie, a także test pełnookresowy, połączony z pomiarem czasu pracy awaryjnej i zarejestrowaniem jego wyników.